آشنایی با رشته‌های تحصیلی در مقطع دبیرستان(متوسطه دوم)
در انتخاب درست، باید ویژگی‌های دانشآموز از جمله میزان بهره هوشی، نمرات تحصیلی، نقاط ضعف و قوت در دروس مختلف، استعداد و میزان علاقه‌مندی مورد بررسی قرار بگیرد. اگر دانشآموز بتواند رشته‌ای را انتخاب کند که با توانایی‌ها و علاقه‌هایش مطابقت داشته باشد تا حد زیادی توانسته در مسیری قدم بردارد که به موفقیت ختم می‌شود. میزان علاقه‌مندی هر قدر در رشته انتخابی بیشتر باشد باعث تلاش و کوشش بیشتر برای رسیدن به هدف می‌شود.
شاخه‌های تحصیلی که هر یک از دانش‌آموزان در مقطع تحصیلی متوسطه دوم می‌توانند انتخاب کنند عبارتند از:
1.شاخه نظری 2.شاخه کاردانش 3.شاخه فنی و حرفه‌ای، که هر یک از این شاخه‌ها به رشته‌های متفاوتی تقسیم می‌شوند.
شاخه نظری
شاخه نظری شامل 4رشته ریاضی، تجربی، انسانی و معارف اسلامی است:
رشته ریاضی فیزیک
همانطور که از اسم این رشته پیداست دروس اصلی و مهم این رشته درس ریاضی و فیزیک است. دانش ریاضی از پیش نیازهای اصلی برای موفقیت در این رشته محسوب می‌شود بنابراین دانش‌آموزانی که وارد رشته ریاضی و فیزیک می‌شوند باید به درس ریاضی علاقه‌مند باشند و توانایی لازم برای یادگیری مطالب مربوط به این درس را داشته باشند. یکی دیگر از پیش زمینه‌های لازم در این رشته، قوی بودن دانشآموز در درس فیزیک و شیمی می‌باشد. از آنجایی که اکثر رشته‌های دانشگاهی مربوط به این رشته در این دو درس ( فیزیک_ شیمی) ضرایب مهمی دارند، بنابراین قوی بودن دانشآموز در این دروس بسیار مهم است.
تجربه نشان می‌دهد دانش‌آموزانی که بهره هوشی ( توانایی ذهنی ) بالا و سرعت عمل ذهنی خوبی دارند، موفقیت بیشتری به دست می‌آورند. قدرت تجزیه_ تحلیل و تجسم اجسام فضایی ( تصور اشکال و اجسام در ذهن ) از دیگر توانایی‌های لازم برای توفیق در این رشته می‌باشد.
نام رشته ریاضی فیزیک، با رشته‌های فنی و مهندسی دانشگاه‌ها عجین شده است. بنابراین اکثر مشاغل فنی و مهندسی، از طریق تحصیل در رشته ریاضی و فیزیک قابل دسترسی خواهد بود و از آنجا که کشور ما در حال صنعتی شدن می‌باشد نیاز جامعه ما نیز به رشته‌های فنی و مهندسی بیش از سایرین است. به جرات می‌توان گفت رشته ریاضی از نظر رشته‌های دانشگاهی و مشاغل مربوط به آن از متنوع‌ترین رشته‌های موجود در دوره متوسطه است.
رشته علوم تجربی
برای موفقیت در این رشته قوی بودن در درس‌های علوم‌تجربی دوره راهنمایی و علوم زیستی ، ریاضی و شیمی دبیرستان از اهمیت خاصی برخوردار است. دانش‌آموزانی که به ساختمان بدن موجودات زنده علاقه‌مند هستند و از مطالعه طبیعت ( گیاه، جانوران و محیط زیست) لذت می‌برند، می‌توانند در این رشته موفقیت به دست بیاورند. یادگیری مطالب زیست شناسی نیاز به حافظه قوی دارد یعنی دانشآموز باید بتواند بسیاری از موضوعات دانش زیست شناسی را در ذهن تجسم نماید و به خاطر بسپارد. همچنین افرادی که علاقه زیادی به کارهای آزمایشگاهی دارند و توانایی‌های لازم را در این خصوص دارا می‌باشند از کسانی محسوب می‌شوند که می‌توانند موفقیت‌هایی در این رشته به دست بیاورند. از نظر تنوع رشته‌های دانشگاهی گروه علوم‌تجربی بعد از ریاضی و فیزیک در رتبه دوم قرار دارد. نکته جالب توجه آنجاست که اکثر افرادی که این رشته را انتخاب می‌کنند به پزشکی علاقه‌مند هستند، اما باید توجه داشت که ظرفیت دانشگاه‌ها در این زمینه محدود می‌باشد. بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاهی این گروه در مراکز درمانی و بهداشتی مشغول به کار می‌شوند.
رشته علوم انسانی
از شرایط اصلی برای ورود به این رشته قوی بودن در دروس ادبیات و عربی است ، همچنین دانشآموز باید توانایی خود را در درس مطالعات اجتماعی نشان داده باشد. این رشته دانش و معلومات مربوط به علوم انسانی را در برمی‌گیرد. موضوع اصلی علوم انسانی مطالعه مسایل مربوط به انسان است. زبان و ادبیات ملل مختلف، ادیان و مذاهب مختلف، علوم ورزشی، باستان شناسی، تاریخ، جغرافیا، اقتصاد، جامعه شناسی، علوم اجتماعی و مردم شناسی، فلسفه و منطق، روانشناسی، مدیریت بخش‌های مختلف اقتصادی، بازرگانی و دولتی، مسایل مربوط به خانواده و علوم تربیتی از محورهای اصلی این رشته محسوب می‌شود. برای توفیق در این رشته علاوه بر علاقه‌مندی به علوم انسانی و قدرت حافظه خوب، توانایی علمی در دروسی چون ادبیات، عربی، تاریخ، جغرافیا، فلسفه و منطق و مطالعات اجتماعی از نیازهای اصلی به حساب می‌آیند. اکثر مشاغلی که محور اصلی آن‌ها انسان می‌باشد، با علوم انسانی در ارتباط هستند. طی سال‌های اخیر استقبال در این رشته کاهش یافته است اما هنوز هم در کنکورهای سراسری بیشترین شرکت کننده در گروه ادبیات و علوم انسانی است. این در حالی است که تعداد دانش‌آموزان آماده و قوی در این گروه کمتر از گروه‌های دیگر است.
رشته علوم و معارف اسلامی
دانشآموز در این رشته با دروس و مباحث اصلی از قبیل اصول فقه، معارف اسلامی، تفسیر قرآن، اخلاق اسلامی، مبادی العربیه، آشنایی با قرآن و... آشنا می‌شود و باید به زبان و ادبیات عرب مسلط بوده و به آن علاقه‌مند باشد چرا که برای ورود به وادیه قرآن و حدیث و مطالعه تاریخ و تمدن کشورهای مسلمان و کتب عرفانی و فلسفه اسلامی و یا تحقیق و مطالعه بر روی فقه و مبانی حقوق اسلامی، آشنایی با زبان عربی یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. فارغ التحصیلان این رشته مجاز خواهند بود تا در رشته‌های دانشگاهی مربوط به گروه ادبیات و علوم انسانی ادامه تحصیل بدهند. همچنین برخی از موسسات آموزش عالی خاص مانند دانشگاه علوم و حدیث، از بین داوطلبین مذکور برای ادامه تحصیل در رشته‌های مذهبی و اسلامی دانشجو می‌پذیرد.
شاخه فنی و حرفه‌ای
شاخه فنی و حرفه‌ای در مقطع تحصیلی متوسطه آموزش و پرورش شامل سه زمینه صنعت، خدمات و کشاورزی است و هر زمینه دارای چندین رشته می‌باشد.
مراکز و واحد‌های آموزشی مجری این شاخه «هنرستان» و دانش‌آموزان آن «هنرجو» و دبیران تخصصی آن «هنر‌آموز» نامیده می‌شوند.
از اهداف اصلی شاخه فنی و حرفه‌ای، استقلال فکری و ایجاد زمینه خلاقیت و نوآوری، شناخت بهتر استعداد و علاقه هنرجویان و ایجاد زمینه مناسب برای هدایت آنان به سمت اشتغال، مفید است. چون این شاخه دارای دوره پیش دانشگاهی نمی‌باشد هنرجویانی که از هنرستان فارغ التحصیل می‌شوند نمی‌توانند در کنکور سراسری و آزاد شرکت کنند. اما به منظور ارتقای سطح مهارت این هنرجویان دوره کاردانی خاصی در دانشگاه جامع علمی کاربردی، دانشگاه آزاد و دانشکده‌های فنی و حرفه ای وابسته به آموزش و پرورش طراحی شده است. هنرجویان علاقه‌مند پس از قبولی در آزمون‌های ورودی مجاز خواهند بود تا مدرک فوق دیپلم خود را دریافت نمایند و بدین ترتیب با مهارت بیشتری جذب بازار کار شوند.
شاخه کاردانش
شاخه کاردانش در مقطع تحصیلی متوسطه آموزش و پرورش شامل سه زمینه صنعت، خدمات و کشاورزی است. مراکز و واحد‌های آموزشی مربوط به این شاخه «هنرستان کار دانش» نامیده می‌شوند. دانش‌آموزانی که قصد دارند هر چه سریع تر جذب بازار کار شوند به این شاخه هدایت می‌شوند البته همانطور که در شاخه فنی و حرفه ای اشاره شد هنر جویان کاردانش نیز می‌توانند ادامه تحصیل دهند. دانش‌آموزانی که توانایی و حوصله کمتری برای یادگیری دروس نظری و حافظه محور دارند و تمایل بیشتری به انجام مشاغل عملی و مهارتی دارند برای تحصیل در این شاخه مناسب هستند. از آنجا که تنوع رشته در این شاخه بسیار زیاد است توانمندی‌های مربوط به این شاخه نیز گسترده است. به همین علت علاقه‌مندان باید در انتخاب رشته دقت بیشتری داشته باشند.
شاخه فنی و حرفه ای با شاخه کاردانش شباهت زیادی دارد اما تفاوت‌هایی نیز دارد. از جمله این تفاوت‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:
* شرایط ورود به شاخه فنی و حرفه ای از کاردانش دشوارتر است.
* دروس شاخه فنی و حرفه ای مشکل تر از کار دانش است.
* دروس عملی و ساعات کارگاهی شاخه کار دانش بیشتر از فنی و حرفه ای است.
* رشته‌های شاخه کار دانش متنوع تر از فنی و حرفه ای است.
* شرایط استخدام برای فارغ التحصیلان فنی و حرفه ای بهتر است.
* ساعات حضور در مدرسه برای دانش آموزان فنی و حرفه ای بیشتر است.
*دانش‌آموزان فنی‌وحرفه‌ای برخی از دروس را که دانش‌آموزان کاردانش از گذراندن آن معاف هستند را می‌گذرانند.
از مهم‌ترین دغدغه‌های دانش‌آموزان پایه اول انتخاب رشته تحصیلی پس از اتمام سال اول دبیرستان می‌باشد. دانش‌آموزان با انتخاب رشته، مسیر تحصیلی خود را انتخاب می‌کنند و به تحصیلات خود در این مقطع ادامه می‌دهند. رشته تحصیلی اگردرست و صحیح انتخاب شود می‌تواند زمینه دانش و توانایی را تعیین کند.
در انتخاب درست، باید ویژگی‌های دانشآموز از جمله میزان بهره‌هوشی، نمرات تحصیلی، نقاط ضعف و قوت در دروس مختلف، استعداد و میزان علاقه‌مندی مورد بررسی قرار بگیرد. اگر دانشآموز بتواند رشته‌ای را انتخاب کند که با توانایی‌ها و علاقه‌هایش مطابقت داشته باشد تا حد زیادی توانسته در مسیری قدم بردارد که به موفقیت ختم می‌شود. میزان علاقه‌مندی هر قدر در رشته انتخابی بیشتر باشد باعث تلاش و کوشش بیشتر برای رسیدن به هدف می‌شود.
تلاش کرده‌ایم که شما دانش‌آموزان را با رشته‌های تحصیلی بیشتر آشنا کنیم تا انتخابی درست و سرشار از موفقیت داشته باشید.
شاخه‌های تحصیلی که هر یک از دانش‌آموزان در سال دوم مقطع تحصیلی متوسطه می‌توانند انتخاب کنند عبارتند از: 1.شاخه نظری 2.شاخه کاردانش 3.شاخه فنی و حرفه‌ای، که هر یک از این شاخه‌ها به رشته‌های متفاوتی تقسیم می‌شوند.
نویسنده: محبوبه گنجی - مشاور مبتکران
منبع :انتخاب رشته‌ی تحصیلی در سال اول دبیرستان(نوشته‌ی صادق گرجی )
برای سهولت در محاسبه نمره و درس تعیین رشته با توجه به ضرایب متفاوت ( هفتم ضریب 1، هشتم ضریب 1 و نهم ضربب 3)، دانش آموز باید حداقل نمره زیر را بدست بیاورد:
یک نکته : در محاسبه فقط نمره کتبی ترم دوم محاسبه می شود. " جمع نمرات کتبی هر 3 سال با احتساب ضریب"
شرایط ورود به رشته ریاضی: درس ریاضی 70 - درس علوم 65
شرایط ورود به رشته علوم تجربی: درس ریاضی 65 - درس علوم 70
شرایط ورود به رشته علوم انسانی: درس زبان و ادبیات فارسی 70 - درس مطالعات اجتماعی 65 - درس عربی 60
شرایط پذیرش رشته ی علوم و معارف اسلامی
درس معارف اسلامی 14 - درس عربی 13 - درس زبان و ادبیات فارسی 12
شرایط ورود به فنی حرفه ای( صنعت و هنر): درس ریاضی و علوم 50 - درس فناوری و هنر 60
شرایط ورود به فنی و حرفه ای (خدمات): درس ریاضی 50 - درس فناوری و هنر 60
شرایط ورود به فنی و حرفه ای( کشاورزی): درس علوم 50 - درس فناوری و هنر 60
منبع: sanjesh5502.blog.ir
